Το πραξικόπημα του 1967 συγκλόνισε την Ευρώπη: πώς ήταν δυνατόν η Ελλάδα, ένα από τα παλαιότερα κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης, να έχει κλειστό κοινοβούλιο και δικτατορία; Στην κατάσταση αυτή επιχείρησε να παρέμβει με τον πιο ηχηρό τρόπο ο εν λόγω διεθνής οργανισμός, το Συμβούλιο της Ευρώπης που ιδρύθηκε το 1949 για να υπερασπιστεί την δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα ανθρώπινα δικαιώματα σε αυτή την ήπειρο, μετά την τραγωδία του Β΄Π.Π.
Ο Τόμας Χάμαρμπεργκ, πολλές δεκαετίες μετά Επίτροπος Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, ήταν τότε ένας νέος της Διεθνούς Αμνηστείας που επισκέφθηκε την Αθήνα αμέσως μετά το πραξικόπημα για να συλλέξει στοιχεία σχετικά με τους βασανισμούς. Το 2007, έγραψε ένα σχετικό άρθρο στο site του Επιτρόπου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Ο θεσμός αυτός ιδρύθηκε μετά την κατάργηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, ενός δικαιοδοτικού οργάνου που λειτουργούσε τότε στο Στρασβούργο, ως προστάδιο της διαδικασίας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
Τέσσερα ευρωπαϊκά κράτη προσέφυγαν σε αυτή την Επιτροπή εναντίον της Ελλάδας για παραβιάσεις ανθρώπινων δικαιωμάτων από το δικτατορικό καθεστώς. Επρόκειτο για την πρώτη φορά που ενεργοποιήθηκε η δυνατότητα διακρατικών προσφυγών και η υπόθεση έγινε γνωστή ως "the Greek case", η "Ελληνική υπόθεση". Oι προσφυγές υποβλήθηκαν από την Δανία, την Νορβηγία, την Σουηδία και την Ολλανδία. Εδώ μπορείτε να δείτε ένα σημαντικό αρχειακό υλικό: την δακτυλογραφημένη έκθεση της αρμόδιας υπο-επιτροπής του Συμβουλίου της Ευρώπης, στην οποία περιλαμβάνονται και οι απαντήσεις που έδωσε το δικτατορικό καθεστώς στις αιτιάσεις.
Στις 18.11.1969 η Επιτροπή απέστειλε την τελική έκθεσή της στην Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Στις 7.12.1969, το δικτατορικό καθεστώς διακήρυξε ότι θεωρεί άκυρο το πόρισμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ανακοινώνοντας ότι δεν το θεωρεί νομικά δεσμευτικό.
Στις 12.12.1969 το καθεστώς αποφάσισε να αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, η οποία έπαψε να ισχύει στην Ελλάδα στις 13.6.1970, αλλά και από το ίδιο το Συμβούλιο της Ευρώπης!
Στη συνέχεια, συνήλθε η Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης, καλώντας και την Ελλάδα, η οποία ωστόσο με επιστολή της ανακοίνωσε ότι δεν θα έπαιρνε μέρος στη συνεδρίαση, θεωρώντας αυτήν άνευ αντικειμένου αφού είχε ήδη αποκηρύξει την ΕΣΔΑ. 'Ετσι, η Επιτροπή Υπουργών αποφάσισε να εκδώσει το Ψήφισμα DIII (70) 1 της 15.4.1970, επιβάλλοντας ως μείζονα πολιτικού τύπου κύρωση την δημοσιοποίηση της έκθεσης της Επιτροπής Δικαιωμάτων για την Ελληνική υπόθεση.
Παρά την καταδικαστική απόφαση για το δικτατορικό καθεστώς, ο Χάμαρμπεργκ επισημαίνει ότι η χούντα έμεινε για άλλα 5 χρόνια στην Ελλάδα. Ο Επίτροπος αποδίδει αυτή την κατάσταση στην έλλειψη ευρωπαϊκής και διεθνούς αλληλεγγύης και αναφέρει ότι ακόμη και η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης δεν καταδίκασε ομόφωνα το καθεστώς.
1 σχόλιο:
Πολύ καλό αφιέρωμα. Μια λεπτομέρεια: η Επιτροπή που καταργήθηκε το 1998 ήταν δικαστικό όργανο που απέρρεε από την ΕΣΔΑ, ασχολείτο με ατομικές ή διακρατικές προσφυγές, και το έργο της απορροφήθηκε από το ΕΔΔΑ. Ο Επίτροπος δημιουργήθηκε μετά από μια πρωτοβουλία που ξεκίνησε το 1997 και ολοκληρώθηκε το 1999 με Απόφαση της Επιτροπής Υπουργών ως "ανεξάρτητη αρχή" που όπως λέει η Απόφαση δεν ασχολείται με ατομικές προσφυγές. Μπορεί όμως να κάνει παρέμβαση ως τρίτος σε εξέταση προσφυγής από το ΕΔΔΑ.
Δημοσίευση σχολίου