Δευτέρα, Σεπτεμβρίου 19, 2005

Δέκα χρόνια Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής



Στις 27/11/1995, ξεκίνησε η λειτουργία ενός μείζονος σημασίας θεσμού, του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή (European Ombudsman). Πρώτος Διαμεσολαβητής εξελέγη ο κ. Jacob Söderman.


Στις 11/9, με ένα γκαλά στη Χάγη, έγινε ο εορτασμός της συμπλήρωσης της πρώτης δεκαετίας του θεσμού του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή. Στο πηδάλιο του θεσμού βρίσκεται, από το 2003, ο καθηγητής της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, κ. Νικηφόρος Διαμαντούρος, πρώτος Έλληνας Συνήγορος του Πολίτη.


Ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής είναι ανεξάρτητη αρχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αρμόδιος για να επεμβαίνει σε περιπτώσεις κακοδιοίκησης που εντοπίζει στα όργανα και τους οργανισμούς της Κοινότητας. Έργο του η πάταξη της κακώς νοούμενης γραφειοκρατίας. Δέχεται παράπονα από τους ευρωπαίους πολίτες που θεωρούν ότι αδικήθηκαν από οργανα της Κοινότητας (Επιτροπή, Συμβούλιο, Κοινοβούλιο, ΔΕΚ, Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο κλπ) και διεξάγει έρευνες προτείνοντας τρόπους εξωδικαστικής επίλυσης των διαφορών. Οι αποφάσεις του δεν είναι βέβαια εκτελεστές (όπως άλλωστε και τα Πορίσματα του Συνηγόρου του Πολίτη) και η ισχύς τους βασίζεται στην πειθώ των νομικών τους επιχειρημάτων.


Ο θεσμός του Ombudsman, είτε σε κρατικό (Συνήγορος του Πολίτη) , είτε σε ιδιωτικό (π.χ. Τραπεζικός Διαμεσολαβητής), είτε σε κοινοτικό επίπεδο, συνδέεται, εκτός των άλλων, με την διασφάλιση της αρχής της διαφάνειας. Η πρόσβαση του πολίτη στα έγγραφα και η γνώση των πράξεων των δημοσίων οργάνων αποτελεί σημαντική συνιστώσα της σύγχρονης δημοκρατικής διακυβέρνησης. Στην ομιλια του ο κ. Διαμαντούρος παραθέτει μία σημείωση του προκατόχου του, πολύ χαρακτηριστική: "Μερικές φορές νομίζω ότι σε κάθε δημόσια υπηρεσία υπάρχει ένας δεινόσαυρος. Ζει στα θεμέλια και φυλάει τα αρχεία. Αυτά τα θηρία έχουν μια αποστροφή στις ανοιχτές πόρτες και το φως της μέρας..."


Η παρεμπόδιση χορήγησης εγγράφων από τους δημόσιους φορείς εμπίπτει κατ' αρχήν στην έννοια της κακοδιοίκησης και έτσι η εμπέδωση της αρχής της διαφάνειας καταγράφεται στις επιτυχίες του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή (σημειωτέον ότι σε ορισμένες χώρες, όπως η Γαλλία, η Αγγλία και η Σλοβοκία υπάρχει ειδική ανεξάρτητη αρχή με αρμοδιότητα της παροχής πρόσβασης στα έγγραφα των δημόσιων υπηρεσιών). Τρία άλλα παραδείγματα που αναφέρει ο κ. Διαμαντούρος στην ομιλία του είναι ο εξοβελισμός των ορίων ηλικίας για τις προσλήψεις (αθέμιτη διάκριση με βάση την ηλικία), η συντόμευση των πληρωμών σε συμβαλλόμενους με την Ε.Ε. και η εμπέδωση του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ (το αρτιότερο κείμενο ατομικών δικαιωμάτων που συνοψίζει τις συνταγματικές παραδόσεις των ευρωπαϊκών κρατών). Ένα σημαντικό έργο είναι και ο Κώδικας Ορθής Διοικητικής Συμπεριφοράς που εξέδωσε ο Διαμεσολαβητής, ένα soft law κείμενο που συνοψίζει τις αρχές της Καλής Διοίκησης (αντίστοιχος κώδικας εκδόθηκε και από το Υπουργείο Εσωτερικών πριν από έναν μήνα περίπου).

Μέσα στα 10 χρόνια λειτουργίας του θεσμού, ο Διαμεσολαβητής χειρίστηκε πάνω από 20.000 παράπονα και έδωσε απαντήσεις και πληροφορίες σε πάμπολλους πολίτες. Μέσα στο 2005 έχει ήδη λάβει 3.000 αναφορές!

Όλη η ομιλία του κ. Διαμαντούρου: http://www.euro-ombudsman.eu.int/10anniversary/en/2005-09-11.htm


Αν και ο θεσμός του Ombudsman μετράει σχεδόν δύο αιώνες στις σκανδιναβικές χώρες, ενώ μόλις 8 χρόνια στην Ελλάδα, είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τον νομικό μας πολιτισμό ότι μέλη της επιστημονικής μας κοινότητας βρίσκονται στην πρωτοπορία για την προστασία των δημοκρατικών θεσμών και των συνταγματικών δικαιωμάτων. Υπενθυμίζοντας ότι "Ελλάδα" δεν είναι μόνο οι αρχαιότητες και τα αθλητικομουσικά πυροτεχνήματα.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

To νομοσχέδιο για την ισότητα στον γάμο

 Το νομοσχέδιο προβλέποντας στο άρθρο 3 ότι ο γάμος επιτρέπεται για άτομα διαφορετικού ή ίδιου φύλου, αυτοδικαίως επεκτείνει στα ζευγάρια το...